Astigarragatik
iritsiko zara, GI-131 errepidetik.
|
|
Gudarien plaza*. Udaletxea,
ezkerraldean; eta San Joan Bataiatzailearen parrokia, eskuinaldean. |
Kale Nagusia, 42
|
Hernani* herri
industriala da, Donostiako hiri-aglomerazioaren barrutian dagoena. XIII.
mendearen hasieran fundatu zen.
Kokapena: Urumea ibaiaren
ibarrean dago, Santa Barbara mendiaren magalean, 10 kilometrora
Donostiatik eta 3ra Urnietatik.
Biztanleak: 20.000
hernaniar inguru. Haien artean, Jose Maria Setien (Donostiako gotzaina
1979 eta 2000 urte-tartean), Elias Querejeta (zinema-ekoizlea, 1942-) eta
Gabriel Zelaia (poeta, 1911-1991).
Festak:
San Joanak (ekainaren 24an). “Azeridantza” berezia da (ekainaren 25
eta 26an eta Inauterietan): dozena bat hernaniar, musika berezi batek
lagundurik, soka bati lotuta mugitzen dira. Zenbait momentutan ikusleak
sokarekin inguratu eta kolpe-sorta ederra ematen diete eskuetan
daramatzaten maskuri puztuekin.
|
Urte luzeetan zehar “Acero y Fundiciones
del Norte (Pedro Orbegozo)” lantegiaren instalazioak izan ziren Hernaniko
industrigune bakarra. 1990ean desagertu ziren. Hernaniko haranak izandako
burdin tradizioaren oinordekotzat har daiteke
|
Gudarien plaza aldera abiatu. Han udaletxea eta parroki-eliza aurkituko
dituzu. Bisita ezazu elizaren barrualdea. Ondoren, bila ezazu kale
Nagusia, eta kalean barrena ibili.
Sartu ezkerraldeko lehen kaletik (Zapa kalea). “Tilosetara” iritsiko zara.
Tradiziozko lekua da hernaniarren aisialdian.
Itzul zaitez berriz ere Kale Nagusira eta aurrera egin kale horretatik. |
Proposatutako
ibilbidea
Gudarien plaza*. Plaza horretan San Joan
Bataiatzailea izeneko parroki-eliza ikus dezakegu. Aurrealde ikusgarria
du, eta dorrearekin eta Udaletxearekin batera herriko zokorik*
ederrenetako bat eratzen du.
Eliza* XVI. mendean eraiki zen, parrokia orain dagoen tokitik
Agustindarren komentura aldatzearen ondorioz. Nabe bakarrekoa da.
Aurrealdea (XVIII. mendea) aipatzeko modukoa da, Martin Zalduak egina.
Hauek dira haren osagairik garrantzitsuenak: erdi-puntuko arkua, frontoi
batek errematatzen duena, eta San Joan Bataiatzailearen irudia duen
horma-hobia, ateburuan ikusgai.
Udaletxeak* ) estilo eklektikoa du. XIX. mendearen amaieran eraiki
zen. Aurreko eliza ordezkatzen du, azken karlistadan suntsitu baitzen,
bertako munizio-biltegiak eztanda egin zuenean. Aipagarriak dira
behealdeko arkupea, alboetan dituen bi dorretxoak eta balkoi nagusia.
|
Parroki-eliza
|
Foruen plazara heltzen zarenean, begira
iezaiozu 33. zenbakiari, kale-kantoian: Zabala-Jauregi etxea da,
modernista estilokoa. Sartu Foruen plazan, eta har ezazu Kardaberaz kalea.
(Agustindarren komentua ikusi nahi baduzu, jarrai ezazu Kale Nagusitik.
Komentura irtengo zara).
|
Hernaniko alde zaharraren egitura Erdi Arokoa da, nahiz eta eraikin
gehienak geroztikakoak diren.
Kale Nagusian* fatxada
ederreko dozena bat etxe ikus daitezke. Haietako batzuek
noblezia-armarriak dituzte; eta beste batzuetan, berriz, Erdi Aroko
hainbat osagai kontserbatzen dira. Kalea bere osotasunean hartuta
interesgarria da, baita zenbait ordutan egoten den giroa ere.
Agustindarren komentua
garai batean Hernaniko parrokia zaharra zegoen tokian eraiki zen, eta
haren aurrealdea baliatu zuten.
|
Portalondo etxea |
Jarrai ezazu Kardaberaz kaletik kale mehar
batekin topo egin arte. Ezkerraldera hartu. Amaieran arku zorrotzeko ate
bat ikusiko duzu: Zapa atea. Zeharkatu arkua eta erreparatu ate
xumeari. Atzera egin Kardaberaz kaletik, eta jarraitu Gudarien plazara
iritsi arte. |
Foruen plazaren eta Kardaberaz kalearen (46.
zenb.) kantoian, Erdi Arokoaren itxura duen eraikin zahar bat ikus
daiteke, arku zorrotzeko leiho bikiak dituena. Portalondo etxea
da; "Jentilen dorrea" izenarekin ere ezagutzen da.
Zapa atea
Erdi Aroko harresiaren ateetatik kontserbatu den aztarna bakarra
da.
|
Zapa atea.
|
Sar zaitez Udaletxeko arkupean, eta irten
han dagoen pasabidetik. Arkua zeharkatuz, plaza txiki batera helduko zara.
|
Leoka ikuztegia eta iturria dimentsio txikikoa
eta neoklasiko estilokoa. U erako oinplanoa du. Erdialdean ubide mehar bat
dauka, ura iturburu batetik hartzen duena; iturburu horrek garai batean
urez hornitzen zuen herri osoa. Barrunbeak zurez eta teilaz egindako
estalkia du, lau zutabek eusten diotena. 2006. urtean birmoldatu zuten.
|
Har ezazu ezkerraldean daukazun kalea, eta
hasi eskailera batzuk jaisten. Ermita txiki bat ikusiko duzu, eta
amaieran, Leoka ikuztegira iritsiko zara. Abiatu berriro ere auto aldera.
|
Mota honetako ibilbide batean gotorlekura
igotzea gomendagarria ez bada ere, errepide egokia (seinalatu gabe dago)
hartu beharko duzu hara joan nahi izanez gero. |
Santa Barbara gotorlekua. Herri osoa
ikusmenean duen mendian kokatua dago. Azken karlistadan eraiki zen,
aurreko gerran egin zen oinplano bereko beste gotorleku baten gainean.
Gainaldean, Santa Barbara ermita (berriki eraikia) eta jatetxe bat daude.
Nahikoa ongi kontserbatzen da, nahiz eta azken boladan jokabide ez oso
ortodoxoak jasan behar izan dituen. Gainera, barrualdean zuhaitz batzuk
landatu dituzte, epe ertainean arriskuan jartzen dutenak hormen
egonkortasuna.
|
|
Har ezazu Donostiarantz doan errepidea, eta
errotuluei erreparatu. Erne egon; izan ere, halako batean eskuinaldera
desbideratu beharko duzu zakar samar. Lehenengoan asmatzen ez baduzu,
itzulbidea nahiko konplikatua da. Museotik irtendakoan, Gasteiz edo
Andoain aldera doan errepidetik jarraitu. |
Chillida-Leku***. Eduardo Chillidak (Donostia,
1924-2002) idatzi zuen: “Egun batean
utopia bat izan nuen amets: nire eskulturek atseden hartzeko gune bat
aurkitzen nuela eta jendea baso batean barrena bezala ibiltzen zela haien
artean”. Utopia egun batean utopia izateari utzi eta Chillida-Leku
bihurtu zen, belardi zabal bat hamaika “biztanle” dituena: haren eskultura
harrizkoak eta metalezkoak. Lursailaren barruan Zabalaga* baserria
dago, barnealdean obra txikien erakusketa bat ikus daiteke. Baditu
bestelako aretoak ere: oroigarri-denda bat, aldi baterako erakusketak
egiteko espazio bat, areto nagusi bat eta dokumentazio-zentro bat E.
Chillidaren obrari buruz. Bisitaldi derrigorrezkoa. Ordutegia:
Irailetik ekainera: 10:30etik 15:00etara. Asteartean itxita.
Uztailean eta abuztuan: 10:30etik 20:00etara. Igandeetan: 10:30etik
15:00etara. Tel. 943 336 006 (ITXITA DAGO).
|
|