Zaldibia.Casa Kampaindegi y, a su derecha,  Karrera-enea; al fondo, la parroquia de Sta. Fe. El río es el Amundarain

Kanpaindegi etxea eta haren eskuinera Karrera-enea; hondoan, Santa Fe parrokia. Ikusten den erreka Amundarian izenekoa da

Udalerri barruan Erdi aroan Auza-Gaztelu forma biribileko gaztelu txikia egon zen. Gaur egun haren arrastoak baizik ez dira geratzen mendi baten gainean.

Zaldibia Ordiziari lotua egon zen 1399-1615 bitartean.

ZALDIBIA

Kokapena: Amundarian errekareni barrean, Oriaren ibaiadarra, Txindoki mendiaren magalean. Donostiatik 42 kilometrora, Amezketatik 10 kilometrora eta Ordiziatik 4 kilometrora.
 

Biztanleak: 1.500 Zaldibitar gutxi gorabehera. Horien artean Juan Ignacio de Iztueta (1767-1845), euskal idazle zaharrenetako bat.

Festak: Santa Fe (urriaren 6an). Festak mondejua lurperatuz bukatzen dira.

Irten zaitez Amezketatik (edo Larraitzetik) Zaldibiarantz. Nahi izanez gero, eskuinera desbidera zaitezke 500 metro Saturdiko auzoraino, bertatik Txindokiren ikuspegi ederra izango duzu.

Zaldibia. Iglesia de Santa Fei.

Santa Fe eliza.

El Txindoki desde Zaldibia (Guipuzcoa)

Vista del Txindoki desde las pistas que recorren el término municipal

Txindokiren ikuspegia udalerria zeharkatzen duten pistetatik.
Aipagarria da udalerri honetako lekuetatik dauden ikuspegien edertasuna**, bertatik Txindoki (edo Larrunarri) mendia ikus baitaiteke. Asmo horretan, gomendagarria da Egiluz eta Arkakako auzoetako errepidea zeharkatzea GI-3781 (ez du irtenbiderik). Zonaldea ezagutzen baduzu, interesgarria da ur deposituetara iristen den bidea zeharkatzea, izan ere, garaiera gehiago hartuko duzu (honek ere ez du irtenbiderik).

 

Karrera-enea (Zaldibia)

Karrera-enea.

Hirigunearen barruan, aipagarriak dira Santa Fe parrokia-elizaren (XVI. mendea) inguruan kokatzen diren eraikin batzuk, elizari dagokionez, leihate gotiko bat (lehen zegoen elizarena) eta bataiarri bat nabarmentzen dira. Kanpandegi etxea (egurrezkoa), Karrera-enea etxea eta zubitxoaren ondoan kokatutako Zubiaurre baserria. Plazatik gertu Ermentari baserriaren errementari zaharra (azienda ferratzeko lekua) oraindik mantentzen da.

Zaldibia. Puente sobre el rio

Errekaren gaineko zubitxoa

Sagrado corazon en una fachada de Zaldibia

Beste garai batzuetan Jesusen Bihotzaren presentzia ohikoa zen euskal etxeetan, eta baita udaletxeetan ere. Elizaren inguruko etxe baten fatxadan argazkian ikusten dena mantentzen da .

Dastatu: Mondejua. Hestez, ardi errai eta seboz, arraultzez, porruz, piperminez eta perrexilaz egindako hestebetea da. Kolore zuriskako odolki baten itxura du. Harategietan saltzen da irailetik abendura. Dituen osagaiak izanda ere (light ez noski), pertsona batzuek oso gozoa dela diote. Ardi haragiarekin eta sagardoz bustia jan ohi da.

Herreria del caserio Ermentari (Zaldibia)

Ermentari baserriko errementaria

Mondejus

Mondejuak

 

Arkaka (Centro de Interpretación del río). Incorpora en el interior de una central hidroeléctrica una maqueta interactiva en 3D del valle del Amundarain, un módulo de la Cueva ("Viaje a las entrañas de Aralar"), un audiovisual sobre Aralar, la imagen del río Amundarain y una visión general del valle de Arkaka. Una balsa próxima sirve de escuela de pesca.

El acceso se realiza por la ya citada carretera sin salida GI-3781 (4 Km desde el núcleo urbano).