JOSE
GOIKOA
“Gipuzkoako Foru Aldundia”
Jose
Eleuterio de Escoriazak 1867. urtean proiektatu zuen estilo neoklasiko
isabeldarra duen Gipuzkoa plaza arkupedun ederraren mendebaldeko aldea
itxiz, Foru Aldundiaren jauregia altxatzen da. Hasiera batean, bi eraikin
hauek jarri ziren jauregian: Estatuko Administrazioa —maniobra-zelaiaren
lursailen trukean— eta Probintziako jauregia —Zabalguneak hartu zuen
Oriamendi bidearen zatia konpentsatzeko eman zitzaiona—.
Jose
Goikoaren proiektuak hiru eraikin hartzen zituen fatxada monumental
beraren atzean. Obraren zuzendaritzan arkitekto hauek parte hartu zuten:
Ramon Mujika, eskuineko hegalaren ardura hartu zuena (Haziendaren
eraikinari eskainia); Manuel de Urkola, ezkerraldeko hegala egin zuena
(Gobernu Zibila jartzeko erabilia); eta Lorenzo de Arteagak eta Manuel de
Urkolak erdialdeko gorputza burutu zuten (Foru Aldundiaren egoitza izango
zena). Eraikin osoa 1885. urtean amaitu zen.
Urte
hartan bertan, 1885ean, sute batek suntsitu zuen eraikina, fatxadak eta
zimenduak izan ezik. Luis Aladren eta Adolfo Morales arkitektoek proiektu
berri bat egin zuten, sutetik salbatu ziren osagaiak baliatuz eta
Goikoaren proiektu originala oro har errespetatuz. Eraikin berria 1890.
urtean burutu zen. 1911 eta 1948 urte-bitartean gertatu ziren trukatzeen
ondoren, Foru Aldundiak hartu zuen eraikin osoa.
Oinplano
laukizuzena du. Arkupeari esker, eraikin honek bat egiten du Gipuzkoa
plaza osoarekin. Erdialdeko gorputza beste biak baino zabalagoa da.
Kolomadi erraldoi bat dauka, aurreratuago ageri diren bi gorputzek
mugatua. Beste bi gorputzek zutabe atxikiak dituzte eta frontoi kurbo
zabalak teilatupean. Apainketa amaitzeko, bost idi-begi dauzka,
barrualdean gipuzkoar ospetsu hauen bustoak hartzen dituztenak: Urdaneta,
Elkano, Okendo, Lezo eta Legazpi. Haien gainean, Lurralde Historikoaren
armarria ikus daiteke. Gorputz honen diseinua Pariseko Operaren
eraikinarekin (Garnier-ek egina) alderatu izan da, antzekotasun nabariak
baitituzte.
Alboetako
gorputzak, soilagoak direnak, simetrikoak dira, eta pilastrak izatea da
haien ezaugarririk behinena. Esan daiteke multzo osoa eklektizismoaren
barruan koka daitekeela, adar neobarrokoan.
Barrualdean, ataria aipatu behar da. Altueran, beheko eta lehen solairuak
hartzen ditu, eta ohorezko eskaileraren markoa izateko diseinatua dago.
Eskailera inperial motakoa da, eta marmol zuriz estalia dago.
Eskailera-buruan, beirategi bat (Etxenagusia, 1890) dago, Alfontso VIII.ak
Gipuzkoako foruak zin egin zituenekoa irudikatzen duena. Solairu nagusian,
areto hauek aipa daitezke: Harrera-aretoa, Gobernu-aretoa, Bilera-aretoa,
Erreginaren aretoa izenekoa (Maria Kristina Habsburgokoaren erretratu bat
baitago), Liburutegia, Ahaldun Nagusiaren bulegoa eta alboetako patioak
ixten dituzten bi beirateak (Maumejean anaiek eginak).
Argazkia:
JAS, 2005
Tokia:
Gipuzkoa plaza. Donostia.
|