Gipuzkoa en el siglo XVIII a la luz de la obra de

 Tomás López

© Juan Antonio Saez Garcia

 

Home Liburu@

Aurkezpena

Introducción

Cartografía

Diccionarios

T. López

Producción

Guipúzcoa

Atlas

Diccionario

Mapas s. XIX

Metodología

 

 
 

Aurkibideak

Indices

Documentos

Toponímico

Onomástico

Guipúzcoa

Bibliografía

 

Herriak

Poblaciones

Salinas

Villarreal

Guipúzcoa

Cegama

Cerain

Cestona

Deba

Elduayen

Elgoibar

Elgueta

Hernani

Fuenterrabia

Escoriaza

Gainza

Guetaria

Ichaso

Isasondo

Lazcano

Lezo

Mondragón

Motrico

[Gipuzkoa]

Olaverria

Oñate

Oyarzun

Rentería

Salinas

Cestona

Segura

Tolosa

Vergara

Villafranca

Zarauz

Zaldivia

Zumarraga

Zumaya

Azcoitia

Beasain

Mapas

Legorreta

 

 

 

 

Foliación ms.

015, 27

114

132-154

158-159

160-161

162-163

165-168

169

170-176

177

178-183

184-186

186

187

189-199

200

201

203-208

209

210-211

212

214-215]

216

217-226

227-231

232-235

238-239

244-247

248

261-269

270-279

280-285

285-286

286

287

288-290

398-418

422-423

424-426

*478

 

 

 

 

Aurkezpena

Tomás López Vargas-Machuca XVIII. mendeko kartografo bat izan zen. Haren mapek XVIII. mendean eta XIX. mendearen zati handi batean Espainiako kartografian zegoen hutsune handia bete zuten. Mapa horien grabatua bikaina zen, baina huts asko zituen. Hala ere, asko zabaldu ziren, besteak beste, beste maparik ez zegoelako.

Azterlan honek neurri batean bakarrik dihardu Tomás López kartografoaren inguruan. Izan ere, gure helburua haren jardunaren beste alderdi bat ezagutaraztea da: Tomás López inoiz argitaratu gabeko geografi hiztegi handi baten bultzatzailea izan zen. Egia da haren lanaren bi alderdi horiek elkarri lotuta daudela, mapak egiteko biltzen zituen dokumentuak hiztegirako ere baliatzen baitzituen, eta alderantziz. Hala, urteetan zehar, Tomás Lópezek sekulako dokumentu pila bildu zuen (gutunak, galderei emandako erantzunak, herrietako istorioak, deskripzio geografikoak, kartografi zirriborroak, e.a.). Duela hamarkada batzuk arte argitaratu gabe egon dira, Liburutegi Nazionalean gordeak.

Azken urteotan, aurrez ikerketa planik egin gabe, historialari batzuk Tomás Lópezek jasotako informazioa aztertuz eta argitaratuz joan dira, probintziaz probintzia. Lan hau ere ikerketa historiko-geografiko horren barruan kokatzen da.

Hemen aintzakotzat hartu dugun eremu geografikoa Gipuzkoa da. Lurralde historiko horri buruzko dokumentazioaren azterlan orokorra eta transkripzioa aurkezten ditugu, bai eta Tomás Lópezek berak egindakoGipuzkoako mapa ere.

Lan hau Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Gipuzkoa Donostia Kutxa Fundazioaren diru laguntzari esker argitaratu da.

(Traducción: Juana Lasa)

 

Presentación

Tomás López Vargas-Machuca fue un cartógrafo del siglo XVIII cuyos mapas llenaron el gran vacío existente en la cartografía española del siglo XVIII y de gran parte del siglo XIX. El grabado de tales mapas era esmerado, pero contenían abundantes errores, circunstancia que no impidió su gran difusión, entre otras razones porque no existían otros.

El presente estudio solo en parte trata del Tomás López cartógrafo, pues su objetivo es la difusión de otra faceta de su actividad como es la de impulsor de un gran diccionario geográfico que no llegó a publicarse. Cierto es que ambas facetas de su trabajo están íntimamente ligadas, pues el acopio documental destinado a la formación de mapas era igualmente aplicable al diccionario y viceversa. De esta forma, Tomás López fue acumulando a lo largo de los años cantidades ingentes de documentos (correspondencia, respuestas a interrogatorios, historias locales, descripciones geográficas, bosquejos cartográficos, etc.) que hasta hace algunas décadas permanecían inéditos en los depósitos de la Biblioteca Nacional.

En los últimos años -sin existir un plan previo de investigación- diversos historiadores han estudiado y publicado por provincias la documentación recopilada por Tomás López, enmarcándose el presente trabajo en este contexto de investigación historico-geográfica.

El ámbito geográfico de referencia elegido ha sido Gipuzkoa, aportándose el estudio genérico y transcripción de la documentación referente al citado Territorio Histórico, así como del mapa que el mismo autor realizó de Gipuzkoa.

La publicación del presente trabajo ha sido posible gracias a la contribución económica de la Diputación Foral de Gipuzkoa y de la Fundación de la Caja de Ahorros Gipuzkoa-Donostia.

 


© Juan Antonio Sáez García. Todos los derechos reservados. Prohibida la reproducción y/o

transmisión por cualquier medio y en cualquier soporte.